Jak podkreśla prof. UG, dr hab. Dušan-Vladislav Paždjerski – recenzent naukowy publikacji – „Gramatika kaszëbsczégò jãzëka stanowi cenną pozycję pomocniczą do nauki języka kaszubskiego. Trzeba podkreślić, że przedstawiona gramatyka języka kaszubskiego, to propozycja autorska, więc możliwe jest, że powstanie kiedyś inna propozycja, utworzona w nieco inny sposób. Dotychczasowe kaszubskie podręczniki gramatyczne opisywały całokształt języka kaszubskiego (obejmując wszystkie dialekty) i nie mogły być w pełni używane jako podręczniki szkolne. Podręcznik jest przejrzyście zorganizowany, zawierając dział wprowadzający w problematykę, a potem wykładając najważniejsze informacje z fonetyki, morfologii, słowotwórstwa i składni języka kaszubskiego, co pozwala uczniowi i nauczycielowi uporządkować nieraz rozproszoną wiedzę w różnorodnych podręcznikach do nauki języka kaszubskiego”.

SPIS TREŚCI

wprowadzenié 9

1. f ò n e t i k a 11

1.1.  Spòdlowé pòchwôtë fòneticzné 12

1.2.  Fòneticzny alfabet 13

1.3.  Wòkaliczny system kaszëbsczégò lëteracczégò jãzëka 18

1.4.  Kònsonanticzny system kaszëbsczégò lëteracczégò jãzëka 20

1.5.  Fòneticzné procesë w kaszëbiznie tikającé  sã samòzwãków 22

1.5.1.  Labializacjô samòzwãków o, u, ó 22

1.5.2.  Problem rësznégò e a jiné mòrfònologiczné samòzwãkòwé  alternacje w kaszëbsczim jãzëkù 24

1.5.3.  Wstawné samòzwãczi 25

1.5.4.  Przejinaczi artikùlacji samòzwãków w zanôleżnëch pòzycjach 27

1.5.5.  Zawãżenié artikùlacji dôwnégò samòzwãkù ę i jegò denazalizacjô 28

1.6.  Fòneticzné procesë w kaszëbiznie tikającé  sã spółzwãków 30

1.6.1.  Depalatalizajcô spółzwãków ć,   , ś, ź 30

1.6.2.  Afrikatizacjô tilnojãzëkòwëch spółzwãków k ʹ, gʹ do pòstacë cz, dż 31

1.6.3.  Asymilacje, disymilacje i ùproscenia  spółzwãkòwëch karnów 32

1.6.4.  Zanikniãcé zwiarcô òb czas wëmòwë spółzwãkù dz. Ùchòwanié archajiznowi artikùlacji spółzwãkù z w leksemach zwón, zwãk. 34

1.6.5.  Proteticzné spółzwãczi 35

1.6.6.  Rozwij dôwnëch strzódgłosowëch dwùzwãków el, or nachôdającëch sã w pozycji midzë dwùma spółzwãkama  37

1.7.  Słowny akcent 38

2. f l e k s j ô 41

2.1.  Spòdlowé fleksyjné pòchwôtë 42

2.2.  Prawidła klasyfikòwaniô słowów do partów mòwë     42

2.3.  Czasnik 43

2.3.1.  Òsobòwé fòrmë czasnika a fòrmë infinitiwù. Òtmiana  czasników przez òsobë i lëczbë w ternym czasu 43

2.3.2.  Ùszłé czasë i zaùszłi czas 46

2.3.3.  Przińdné czasë w kaszëbsczim jãzëkù 50

2.3.4.  Nôdżibë: òznajmòwnik, rozkazownik, zastrzégòwnik 53

2.3.5.  Ùstôw czasnika 55

2.3.6.  Aspekt 56

2.3.7.  Mionoczasniczi 57

2.4.  Jistnik 58

2.4.1.  Klasyfikacjô jistników z pòzdrzatkù na znaczenié 59

2.4.2.  Gramaticzné kategórie jistnika 59

2.4.3.  Deklinacjô jistnika 61

2.4.3.1.  Pòdzélënk jistników na deklinacje 61

2.4.3.2.  Òglowé bôczënczi tikającé sã òtmianë jistników 62

2.4.3.3.  I deklinacjô (chłopskô deklinacjô) 62

2.4.3.4.  II deklinacjô (białogłowskô deklinacjô) 66

2.4.3.5.  III deklinacjô (dzecnô deklinacjô) 69

2.5.  Znankòwnik 72

2.5.1.  Deklinacjô znankòwników 73

2.5.2.  Stãpniowanié znankòwników 76

2.5.3.  Dosebny znankòwnik.  Deklinacjô dosebnëch znankòwników 77

2.6.  Zamiono 80

2.6.1.  Klasyfikacjô zamionów 80

2.6.2.  Òtmiana personowëch zamionów 81

2.6.3.  Òtmiana jinëch jistnikòwëch zamionów 82

2.6.4.  Òtmiana dosebnëch zamionów i jinëch  znankòwnikòwëch zamionów 83

2.7.  Wielnik 88

2.7.1.  Klasyfikacje wielników 88

2.7.2.  Spòdlowé wielniczi 89

2.7.3.  Pòòstałé tipë wielników 92

2.8.  Nieòtmieniwné partë mòwë 95

2.8.1.  Przëczasnik 95

2.8.2.  Przëmiono 98

2.8.3.  Wiążëna 99

2.8.4.  Krziknik 100

2.8.5.  Partikla 101

3. s ł o w ò b ù d o w i z n a 105

3.1.  Spòdlowé i pòchódné słowa, a téż jiné pòchwôtë  z zasygù słowòbùdowiznë 107

3.2.  Słowòbùdowizna jistników 107

3.2.1.  Òdjistnikòwé jistniczi 108

3.2.1.1.  Jistniczi ùsadzoné òd jinëch jistników  za pòmòcą sufiksów 108

3.2.1.2.  Òdjistnikòwé deriwatë prefiksalné 115

3.2.2.  Òdznakòwnikòwé jistniczi 116

3.2.3.  Òdczasnikòwé jistniczi 119

3.2.4.  Zroscënë i zesadzenia 122

3.3.  Słowòbùdowizna znankòwników 124

3.3.1.  Znankòwniczi mòtiwòwóné przez czasniczi 124

3.3.2.  Òdjistnikòwé znankòwniczi 125

3.3.3.  Znankòwniczi ùsadzoné òd przëmionowëch rzeczeniów      126

3.3.4.  Znankòwniczi ùsadzoné òd jinëch znankòwników 128

3.3.5.  Znankòwniczi ùsadzoné òd przëczasników 130

3.3.6.  Zesadzoné znankòwniczi 131

3.4.  Słowòbùdowizna czasników 133

3.4.1.  Òdczasnikòwé czasniczi 134

3.4.2.  Òdjistnikòwé czasniczi 136

3.4.3.  Òdznankòwnikòwé czasniczi 138

3.5.  Słowòbùdowizna przëczasników 141

3.6.  Zdrobniałé fòrmë 1434. s y n t a k s a 147

4.1.  Spòdlowé wiadła z zasygù syntaksë 148

4.2.  Partë zdaniô 149

4.2.1.  Subiekt 149

4.2.2.  Predikat 152

4.2.3.  Dofùlowanié 153

4.2.4.  Przëdôwk 154

4.2.5.  Òkòlnik 155

4.3.  Karno subiektu i karno predikatu 156

4.4.  Zrzeszënk zgòdë, zrzeszënk rządu,  zrzeszënk przënôleżnotë 157

4.5.  Zdania wespółrzãdno zesadzoné 158

4.6.  Zdania pòdrzãdno zesadzoné 160

4.6.1.  Zdania pòdrzãdno zesadzoné subiektowé 160

4.6.2.  Zdania pòdrzãdno zesadzoné òrzecznikòwé 161

4.6.3.  Zdania pòdrzãdno zesadzoné dofùlowaniowé 161

4.6.4.  Zdania pòdrzãdno zesadzoné przëdôwkòwé 162

4.6.5.  Zdania pòdrzãdno zesadzoné òkòlnikòwé 163

4.6.5.1.  Zdania òkòlnikòwé célu 164

4.6.5.2.  Zdania òkòlnikòwé czasu 164

4.6.5.3.  Zdania òkòlnikòwé môlu 165

4.6.5.4.  Zdania òkòlnikòwé spòsobù 166

4.6.5.5.  Zdania òkòlnikòwé stãpnia i miarë 167

4.6.5.6.  Zdania òkòlnikòwé przëczënë 167

4.6.5.7.  Zdania òkòlnikòwé zastrzedżi 168

4.6.5.8.  Zdania òkòlnikòwé przëzwòleniô 169

4.7.  Zdania wielerazowò zesadzoné 170

4.8.  Mionoczasnikòwi równowôżnik zdaniô jakno  składnik zesadzonëch zdaniów 171

4.9.  Szëk słowów w zdanim 172

Wëjasnienié skrócënkù 174

Bibliografiô 174