Złote klucze

Złote klucze - Augustyn Necel

Koło południa trzynastego dnia stycznia 1656 roku przybiegła od Sławutowa i Smolna chmara chłopów z kosami postawionymi na sztorc. - Nieprzyjaciel w sławutowskim lesie! - krzyczeli zdyszani tłocząc się do Gdańskiej Bramy. (…) W mieście zapanował gorączkowy ruch. Na dzwonnicy Świętego Piotra rozkołysał się dzwon. (…) Nad okolicznymi wsiami unosiły się kłęby czarnego dymu, a płomienie gorejących checz strzelały wysoko w powietrze barwiąc niebiosa łuną pożogi. W jej czerwieni na polach Żelistrzewa ukazały się chmary rajtarii, za którą wynurzyły się z mrzezińskiej doliny szeregi piechoty. (…)

- Jenerał Stenbock w imieniu miłościwie nam panującego króla Karola Gustawa, którego i ta Rzeczpospolita panem swym uznała, nakazuje wam wydać klucze warowni puckiej. Jeśli rozkazu tego posłuchacie i otworzycie nam bramy, nikomu z was, ongi poddanych króla Karola Knutssona, włos z głowy nie spadnie. (…)

Stenbock pochylił się nad rozłożoną na wielkim bębnie mapą Zatoki Puckiej. Ściągnął brwi, wodził palcem po zarysach wysp helskich, brzegów nadmorskich wyżyn, dolin rzeczułek. Obmyślał plany regularnego oblężenia. (…) - Weźmiemy ich głodem! (…) Otoczymy twierdzę pierścieniem. Strzec będziemy wszystkich dróg, ścieżek na mokradłach, przesmyków leśnych, brzegu i kęp. Szczur ani mysz nie zdoła wymknąć się z Pucka.

(fragment powieści)

Augustyn Necel (1902–1976) – kronikarz spod Rozewskiej Blizy. Urodził się w rodzinie rybackiej w Chłapowie, dlatego już we wczesnym okresie młodzieńczym rozpoczął pracę na morzu, któremu był wierny do końca życia. Całą swoją edukację pobierał w lokalnej szkole pruskiej, ale od dzieciństwa uwielbiał czytać polskie powieści historyczne. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości pływał we flocie handlowej jako marynarz. Zawód ten porzucił dla stanowiska laboranta i bosmana w Morskim Laboratorium Rybackim w Helu, gdzie pomagał prowadzącym tu badania naukowcom. W Helu poznał swoją żonę Agnieszkę, tu również przyszły na świat jego dzieci. We wrześniu 1939 r. wziął udział w walkach z Niemcami, służąc w Czwartym Pułku Strzelców Konnych. Po wojnie powrócił do rybołówstwa, angażując się także w działalność społeczną, zarówno w Helu, gdzie mieszkał do 1949 r. oraz we Władysławowie, do którego się przeniósł. Pisarstwem zajął się stosunkowo późno, bo po pięćdziesiątym roku życia. Jego samorodny talent szybko został odkryty przez znanych pomorskich literatów Franciszka Fenikowskiego i Lecha Bądkowskiego. W roku 1955 ukazała się pierwsza powieść Augustyna Necla pt. "Kutry o czerwonych żaglach". Po jej sukcesie, poświęca się twórczości literackiej. W ciągu następnych lat ukazywały się jego kolejne utwory, których w sumie napisał szesnaście. Największy sukces przyniosła mu wydana w 1969 roku powieść "Nie rzucim ziemi", będącej kroniką martyrologii duchowieństwa katolickiego na Kaszubach. Za ten utwór papież Paweł VI uhonorował go „Komandorią I klasy Orderu św. Grzegorza Wielkiego”. Dorobek literacki Augustyna Necla jest wcale imponujący jak na osobę, która pierwszą książkę wydaje w wieku pięćdziesięciu trzech lat i nie posiadającą wykształcenia humanistycznego. Krytycy pisząc o jego prozie podkreślali, że starał się on zawsze opierać na faktach, mających potwierdzenie w historiografii. Ale głównym walorem powieści Augustyna Necla było to, że we właściwy sobie sposób opisał życie Kaszubów. Wielu Polaków dzięki niemu mogło poznać zwyczaje oraz historię tego nadmorskiego ludu. Pamiątki po pisarzu znalazły obecnie swoje miejsce w budynku "Hallerówki" we Władysławowie (ul. Morska 6), gdzie odtworzony został jego gabinet.