Kaszëbskô naj wid i skôrb (Kaszuby nasze światło i skarb)

Mieszkańcy Ziemi Zaborskiej, ze swoją stolicą w Brusach, zawsze artykułowali chęć wspólnego działania na rzecz lokalnego środowiska. Było tak w czasach zaborów, w 20-leciu międzywojennym, jak również po II wojnie światowej. Już w lutym 1956 roku, kiedy jeszcze w ogóle nie istniało ówczesne Zrzeszenie Kaszubskie, ani nie było pomysłu dla jego struktury, w Brusach powstaje organizacja społeczna pod nazwą „Zrzeszenie Kaszubskie”. Należy podkreślić, iż inicjatorami jego powołania byli działacze koła powiatowego w Chojnicach. Jednak po roku koło bruskie przestało istnieć. Kolejna próba zorganizowania działalności na rzecz społeczności przyszła po dopiero 26 latach. W 1979 roku utworzono „Kaszubskie Towarzystwo Kulturalne”.  Jednakże 12 kwietnia 1981 roku decyzją członków rozwiązano „Towarzystwo” i jednocześnie utworzono oddział Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego. W skład pierwszego zarządu weszli: Bernard Andrzejczak – prezes; Alojzy Liedtke – wiceprezes; Władysław Czarnowski – sekretarz. Skarbnikiem została Maria Stanke, a członkami zarządu zostali: Anna Główczewska, Anna Kantrzonka, Józef Chełmowski, Rajmund Frymark i Kazimierz Weltrowski. Oddział w Brusach został powołany uchwałą Zarządu Głównego ZKP w Gdańsku 15 czerwca 1981 r. Przez kolejne lata prezesami byli: Jolanta Łomińska, Władysław Czarnowski, Paweł Pałuczak, Marian Wróblewski, Antoni Ziółtkowski, Andrzej Kulesza i obecnie Stanisław Kobus.

W 2003 roku oddziałowi w Brusach nadano sztandar. Został on poświęcony przez ówczesnego proboszcza ks. Zdzisława Wyrwickiego 19 października tegoż roku podczas uroczystej mszy świętej.

Oddział w Brusach może pochwalić się wieloma osiągnięciami. Zawsze starał się jednoczyć społeczność w działaniach na rzecz środowiska bruskiego. Współpraca ta, patrząc z perspektywy czasu, przyniosła wymierne owoce. Dzięki działalności ZKP w Brusach środowisko lokalne może poszczycić wieloma bardzo znaczącymi osiągnięciami, o których piszemy na następnych stronach. Należy także podkreślić, że sama działalność oddziału w Brusach jest wynikiem współpracy nie tylko ze społeczeństwem, ale także z wieloma instytucjami samorządowymi, organizacjami, szkołami z terenu miasta i gminy Brusy.