- Nowy

"..Strajki szkolne zakończyły się niepowodzeniem. Nie doprowadziły także na Kaszubach, w tym gminie Sierakowice do powrotu nauczania religii w języku polskim, a jego konsekwencje dla strajkujących uczniów i ich rodziców były bardzo bolesne. Jeszcze bardziej pogłębiły podziały między Polakami (Kaszubami) a Niemcami oraz katolikami a ewangelikami, utrudniając czy wręcz uniemożliwiając porozumienie między nimi. Jednak z polskiej perspektywy miały też pozytywne skutki..."
Autobiograficzna książka prof. Brunona Synaka to głównie opowieść o losach Kaszubów, a w części także o pomorskim samorządzie.
Antoni Abraham (1869-1923), zapisany jest w naszych dziejach, głównie epoki zaborów, jako „Apostoł narodowej sprawy” i „Trybun Kaszubów”, a także „Król Kaszubów”. Funkcjonuje również w legendach, z których najważniejsza dotyczy jego udziału w delegacji Kaszubów na Kongres Wersalski w Paryżu, gdzie decydowano o przyszłości Kaszub po I wojnie światowej. Niemniej, choć jest on postacią najbardziej znaną i upamiętnioną przez ziomków, a i rodaków, pamięć o nim w kolejnych pokoleniach jakby ginie. W działalności na rzecz upamiętnienia – przeciw niepamięci – olbrzymi udział ma Teresa Hoppe, m.in. spiritus movens budowy pomnika Antoniego Abrahama na Placu Kaszubskim w Gdyni i autorka książki, prezentującej aktualną wiedzę i tradycję dotyczącą życia i dokonań jej bohatera.
Józef Borzyszkowski
Monografia Banina, Miszewa, Pępowa i Rębiechowa autorstwa Eugeniusza Pryczkowskiego. Poza informacjami związanymi z historią tych miejscowości i zasłużonymi mieszkańcami, w książce zawarto sporo wspomnień oraz archiwalnych zdjęć.
Strajki szkolne polskich dzieci w okresie germanizacji kojarzą się powszechnie z omawianym w podręcznikach bohaterstwem uczniów z Wrześni, w latach 1901–1902, jako tych, którzy obronę mowy ojczystej opłacili biciem, a nawet więzieniem. Wprawdzie historycy od lat poruszają temat analogicznych strajków uczniowskich w latach 1906–1907 na Pomorzu, pozostającym podobnie jak Wielkopolska i Śląsk pod wpływem bezwzględnej germanizacji, jednak wiedza ta wciąż pozostaje domeną wąskiego grona specjalistów. W świadomości zbiorowej nie docenia się nie tylko skali buntu uczniów na Pomorzu, ale, co najważniejsze, znaczenia doświadczeń wyniesionych ze strajków w budzeniu świadomości narodowej ludności zamieszkującej ziemie pomorskie.
Pomorze Zachodnie w XIX i początkach XX stulecia (1815-1918)
Ich losy. Z życia kaszubskich Gochów. Benedykt Reszka
Monografia Banina, Miszewa, Pępowa i Rębiechowa autorstwa Eugeniusza Pryczkowskiego. Poza informacjami związanymi z historią tych miejscowości i zasłużonymi mieszkańcami, w książce zawarto sporo wspomnień oraz archiwalnych zdjęć.