Pomerania 04/2021

Od redaktora

Stworzenie portretu Rzeczypospolitej ukazującego ekonomiczną, demograficzną i społeczną strukturę jej mieszkańców to najważniejszy cel rozpoczętego 1 kwietnia Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań (NSP 2021). Od ostatniego spisu minęło 10 lat naznaczonych dynamicznym rozwojem, postępującą globalizacją i zmianami geopolitycznymi, które pośrednio dotknęły również Polskę. Posiadanie szczegółowych i dobrych jakościowo danych jest niezbędne dla prawidłowego zarządzania krajem. Dane te mają służyć koordynacji różnych polityk, np. migracyjnej, zatrudnienia lub nabierającej coraz większego znaczenia polityki klimatycznej. Państwo pyta więc swoich mieszkańców (nie tylko obywateli) i próbuje ustalić m.in. to, ilu nas jest, jacy jesteśmy, jaki jest stan naszego zdrowia, w jakich mieszkaniach żyjemy i czym je ogrzewamy, z czego się utrzymujemy. Uzyskanie wiarygodnych danych jest zawsze wyzwaniem dla statystyki publicznej.

W pytaniach spisowych znajdą się również pytania dotyczące tożsamości narodowej, etnicznej, języka i wyznania, pytania, które mają w badaniach statystycznych specyficzny status, gdyż odnoszą się do najbardziej subiektywnych, delikatnych i wrażliwych aspektów życia człowieka. Państwo informacje te może pozyskać tylko w drodze spisu powszechnego. 

Jak ważne jest to wydarzenie, na łamach kwietniowej „Pomeranii” przekonuje Jan Wyrowiński, prezes Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, zachęcając do uczestnictwa w spisie oraz zadeklarowania swojej narodowości i przynależności do wspólnoty etnicznej, np. kaszubskiej, kociewskiej, borowiackiej lub krajeńskiej. O historycznych perypetiach ze spisami pisze natomiast na naszych łamach Łukasz Grzędzicki. Przypomina on, że na podstawie deklaracji językowych uzyskanych w NSP 2021 ponownie zostanie określony wykaz gmin, które będą miały uprawnienia do wprowadzenia na swoim terenie języka kaszubskiego jako języka pomocniczego.

„Pomerania” również już od numeru marcowego zachęca do udziału w spisie powszechnym. W kolejnych numerach będziemy przybliżali problematykę spisu, gdyż niezmiennie jesteśmy zainteresowani poznaniem pełnego obrazu naszego regionu.     

Sławomir Lewandowski

3 Spiszë sã!

4 Spis powszechny 2021 – co należy wiedzieć?

9 Chełmòwsczi mô swòjã zalã

12 Cassubia wôrt pòznaniô

14 Wiejską stecką do krainy uczby

18 Za mało pòlsczi dlô Pòlôchów i za mało niemiecczi dlô Niemców…

22 Sklënienia i zadôczenia (III)

24 Zabobony, a może dar widzenia…

26 Rządy Warcisława II Księcia Gdańskiego

30 Średniowieczny lockdown, czyli czarna śmierć z perspektywy Pomorza

33 W Gdańsku stanie pomnik Lecha Bądkowskiego

34 Gdańsk mniej znany

NAJÔ ÙCZBA. Edukacyjny dodôwk nr 4 (146)

35 Smaki i aromaty Pomorza

38  Pomorskie losy – w 25. rocznicę śmierci Tadeusza Wacława Grabowskiego rodem z Chełmży, mojego ojca

44 Mòtór

46 Pò sztërzech latach zôs nastónie ZYMK! – w 20. roczëznã

48 Kaszëbsczé nótë. Dzél 2

50 Stolem kaszëbsczégò akòrdionu ze Swinoùscô. Krësztof Naklicczi

52 Anna Gawron – o niezwykłej pasji i poświęceniu

55 Z Kociewia

56 Słomka z kapelusza

57 Lektury

59 Klëka

65 W najich szkòłach

67 Sëchim pãkã ùszłé

68 Z bùtna