Gwiôzdny knôp ë jinszé brawãdë / Gwiezdny chłopiec i inne baśnie

              Drogi Czytelniku, przed Tobą 20 kolejnych i niezwykłych baśni Jana Drzeżdżona – prozaika i poety pochodzącego z Domatowa. Wieloletniego pedagoga, stojącego na straży edukacji dzieci, zwłaszcza tych kaszubskich. Pisarz uważał, że dziecko jest najdelikatniejszą i najkruchszą materią, o którą trzeba się troszczyć. O czym świadczy jego bogaty dorobek twórczy, skierowany właśnie do najmłodszego czytelnika.

              Motywem przewodnim wybranych przeze mnie baśni ze zbioru 60 jeszcze nieopublikowanych utworów, stały się zwierzęta, które mają za zadanie adaptować dziecko do środowiska. Już od najdawniejszych lat ich obecność ma wpływ na rozwój emocjonalny młodego człowieka, co pomaga mu później poruszać się w jego świecie wewnętrznym.

              Dziecko często szuka odpowiedzi na trudne pytania i tu przychodzą mu z pomocą baśnie, które mają ogromną moc w przeżywaniu świata. To za sprawą tych utworów przedostaje się do przestrzeni innych ludzi. Może tam pobyć i się rozejrzeć. Doskonale skonstruowane przez autora „Twarzy Boga”  fabuły baśniowe, współuczestniczą w zdobywaniu dobrostanu, są potrzebne w prawidłowym konstruowaniu psychiki ludzkiej. Utwory Drzeżdżona wciągają nie tylko młodych czytelników, ale również są ciekawym źródłem postrzegania czasoprzestrzeni dla dorosłego odbiorcy.

              Zewnętrzna warstwa baśni Drzeżdżona jest opowieścią o przeżyciach bohaterów, ale warstwa głębsza dotyka przeżywanych przez dzieci lęków oraz różnych zadań rozwojowych. Baśnie dotyczą uniwersalnych problemów ludzkich, odzwierciedlonych w sposób symboliczny, co widać w „Osiołku i złotej rybce”, gdzie dochodzi do zderzenia prawdy z kłamstwem, pychy z pokorą, rozczarowania z zachwytem… Z tych wszystkich drobiazgów; patyków, kamyków, skrzydełek, szyszek i liści wyłania się obraz, z którego wypływa głęboka mądrość, polegająca na przyjęciu aktywnej postawy, pomagającej poradzić sobie z problemami, o czym świadczy chociażby zachowanie Muzykalnego Konia, pragnącego grać na skrzypcach, ale nie mógł ze względu na swoje kopyta. Koń – symbol niedoskonałości, osiąga upragniony cel dzięki wytrwałości; „dotknął złotych skrzypiec i rozległa się wymarzona muzyka”.

              Baśnie Drzeżdżona są również nośnikami jawnych jak i niejawnych znaczeń, co widać w postawie Ducha Ziemi, mieszkającego w piórach dzikiej gęsi, która go tam ukryła przed „polowaniem, bo był bardzo kruchy”. Utwory kaszubskiego pisarza przemawiają więc do wszystkich warstw osobowości w sposób, który jest dostępny zarówno umysłowi dziecka jak i dorosłego. Warto również zauważyć, że źródło motywów fantastycznych stanowią przede wszystkim pierwotne wierzenia, legendy i mitologia między innymi słowiańska i kaszubska, z której autor wybiera następujące postacie: Smętka, jawiący się jako „dobrego duszka”, otaczającego się towarzystwem innych ludowych duchów takich jak Borowa Ciotka, Topielnicą czy Morą. Są krasnale i Stolemy, pobudzające ludzką wyobraźnię, pomagające budować spójną wizję świata  nie zawsze cudownego, bo odbiegającego od codziennych ludzkich wyobrażeń i doświadczeń, a jednak przestrzeń ta jest na tyle wiarygodna, że wzbudza silne emocje odbiorców.

              K. Lewna