Pomerania 12/2020

Od redaktora

Rok 2020 szybkimi krokami zbliża się do końca. Chętnie wybiegamy już w nowy rok 2021, w którym – miejmy nadzieję – pandemia koronawirusa nie będzie głównym tematem codziennych rozmów, a życie na Pomorzu, w Polsce i na świecie wróci do normalności w każdym aspekcie, ze szczególnym naciskiem na relacje rodzinne i zawodowe.

Tymczasem musimy sobie radzić z bieżącymi ograniczeniami, choćby tak jak organizatorzy Pomorskiej Nagrody Literackiej „Wiatr od Morza”, w ramach której przyznawana jest także Kaszubska Nagroda Literacka. Tegoroczny werdykt jury został ogłoszony w Internecie, a laureatem kaszubskiej odsłony został ojciec Adam Sikora, teolog, autor tłumaczeń Biblii z języków oryginalnych na polski i kaszubski. Warto podkreślić, że za najlepszą Pomorską Książkę Roku uznano monografię Historia Kaszubów w dziejach Pomorza (tomy III–V) autorstwa Józefa Borzyszkowskiego i Cezarego Obracht-Prondzyńskiego.
Więcej o Kaszubskiej Nagrodzie Literackiej i jej dotychczasowych laureatach piszemy na stronie 3.

Do Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego należy od ponad 40 lat, swoją działalność na tym polu zaczynał od klubu studenckiego Pomorania, który uznawany jest do dzisiaj za kuźnię kaszubsko-pomorskich idei, kształtującą postawy obywatelskie. To tam poznał wielu wspaniałych ludzi, o których współcześnie możemy powiedzieć: autorytety! Jak mówi, spotkania i rozmowy z nimi miały zasadniczy wpływ na jego kaszubskie i pomorskie zainteresowania. Rozmowa z senatorem RP Kazimierzem Kleiną, wieloletnim członkiem i byłym wiceprezesem Zarządu Głównego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego – na stronie 12.

Grudzień 1970 roku w historii Pomorza i Polski zapisał się tragicznie. Dokładnie 50 lat temu w Elblągu, Gdańsku, Gdyni i Szczecinie Zmotoryzowane Oddziały Milicji Obywatelskiej, wspierane przez inne zbrojne formacje, rozpoczęły pacyfikację manifestującej ludności cywilnej, która domagała się od władz cofnięcia podwyżki cen żywności i odsunięcia od władzy odpowiedzialnych za tę decyzję. Do bicia ludzi użyto najpierw pałek, następnie ostrej amunicji. Bilans tamtych wydarzeń to 41 osób zabitych i ponad tysiąc rannych. O wydarzeniach z grudnia 1970 roku z perspektywy ich uczestnika opowiada gdynianin Jerzy Miotke w reportażu Andrzeja Buslera, który publikujemy na stronie 8.

Sławomir Lewandowski

3 Trzecia odsłona Kaszubskiej Nagrody Literackiej

6 Spisz, a gwiôzdka spi kòl Ce...

7 Grudzień 1970 roku. Ważna rocznica

12 Patrzę na Kaszuby szerzej: od Szczecina po Gdańsk. Rozmowa z Kazimierzem Kleiną

16 Rozmòwë ò promòcji kaszëbiznë i ò naji lëteraturze

18 Mùszi wëbrac midzë diôbłã a anioła

20 Zelony òstrów

22 List

23Ksiądz Walenty Dąbrowski. Król kaszubski przełomu epok

29 Katastrofa Glencoe

32 Gdańscy bohaterowie na torach

34 Gdańsk mniej znany

NAJÔ ÙCZBA. Edukacyjny dodôwk nr 10 (142)

35 Smaki i aromaty Pomorza

38 Kaszëbizna jidze z Rëmi w swiat. Festiwal ks. Òrmińsczégò

40 Sygóm téż do kaszëbsczich wierzeniów

43 Na Zemiã Lesôków wzérają ju z niebny wëżawë… 

Wspòminómë kaszëbsczich lëteratów sparłãczonëch z gminą Szëmôłd. Dzél 2 

46 Królewiónka z Zôbòrsczégò Zómkù

48 Réza z lózym żôlądkã

50 Stefan Fikus – wielki miłośnik świąt Bożego Narodzenia

51 Z Kociewia

52 Lektury

59 Swiãto kaszëbiznë jiné jak wiedno…

60 Klëka

65 W najich szkòłach

67 Sëchim pãkã ùszłé

68 Z butna